Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών

 

Λαογραφικά

 

Ιστορίες από τον πόλεμο

 

1. O Μιχάλης Μάνεσης⁽¹⁾

 

(κείμενο του Νικολού Εξαδάκτυλου από διήγηση της μητέρας του)

 

Ο Μιχάλης Μάνεσης ξεχώριζε από όλους τους υπόλοιπους Στενιώτες για τη μόρφωση του. Με μια δυο τάξεις του Σχολαρχείου (σαν να λέμε Πρώτη Γυμνασίου τώρα) που είχε βγάλει, ήταν όμως αυτοδίδακτος. Μάθαινε μόνος του ξένες γλώσσες, γνώριζε τέσσερις, διάβαζε τα πάντα και μαζί του κουβαλούσε και την εγκυκλοπαίδεια «Britannica» την οποία είχε μάθει απέξω.

Ο πατέρας μου Γρηγόρης⁽²⁾ ο οποίος είχε τορπιλιστεί έξω από τη Σιγκαπούρη στις 21 Ιανουαρίου 1942, μετά από περιπλανήσεις για να αποφύγει την εισβολή των Ιαπώνων, τον συνάντησε τυχαία στην Καλκούτα των Ινδιών στο πλοίο «ΟΛΓΑ Ε. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ» και μπαρκάρισε μαζί του. Ο Μιχάλης Μάνεσης ήταν αδελφός της μητέρας του Γρηγόρη, Μόσχας⁽³⁾ . Στα τέλη του 1943, όταν βρέθηκαν στην Αγγλία, ο Μιχάλης είπε στον πατέρα μου να ξεμπαρκάρει. Οταν ο πατέρας μου τον ρώτησε γιατί, του είπε:

 

- Γρηγόρη, μην έρθεις. Εχω κακό προαίσθημα. Δες, το ρολόι μου σταμάτησε να δουλεύει, δεν μου αρέσει...

 

Ο πατέρας μου, απρόθυμα τον άκουσε και περίμενε άλλη ευκαιρία να μπαρκάρει. Μετά από λίγες εβδομάδες μαθαίνει ότι στις 29 Ιανουαρίου 1944 το πλοίο «ΟΛΓΑ Ε. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ» τορπιλίστηκε έξω από τον κόλπο του Αντεν. Από τα 41 άτομα που ήταν στο πλοίο σκοτώθηκαν τα 20, σχεδόν τα μισά. Τελευταίος αποχωρούσε από το πλοίο που βυθιζόταν ο καπετάνιος του, Μιχάλης Μάνεσης. Ενα άλμπουρο έπεσε στο κεφάλι του και τον άφησε στον τόπο.

Τη σημαδιακή για τον πατέρα μου αυτή ημερομηνία 29 Ιανουαρίου, που αν συνέχιζε να δουλεύει στο πλοίο μπορεί να ζούσε αλλά μπορεί και να έχανε τη ζωή του, 46 χρόνια αργότερα απέκτησε το μοναδικό του εγγόνι.

Στις Στενιές όλο το διάστημα του πολέμου, όταν ήταν κλειστός ο κόσμος όπως λέμε, δεν υπήρχε καμία πληροφόρηση για ποιος ήταν ζωντανός ή για πάντα χαμένος. Τα νέα, ευχάριστα ή τραγικά μαθεύτηκαν όταν άνοιξε ο κόσμος στα μέσα του 1945.

Η μητέρα μου⁽⁴⁾, στο τέλος του πολέμου, κοντά στα 20 τότε, θυμάται τη μικρή κόρη του Μιχάλη Μίνα⁽⁵⁾, κοντά στα πέντε αυτή, να τραγουδάει:

 

Ασπρα πουλιά της θάλασσας

Εκεί όπου πετάτε

Αν δείτε τον μπαμπάκα μου

να τονε χαιρετάτε

 

Πέστε του πως μεγάλωσα

Εγινα δεσποινίδα

Αλλα μπαμπά δε γνώρισα

ακόμα δε τον είδα...

 

Η Μίνα, όπως και μερικά άλλα Στενιωτόπουλα γεννήθηκαν λίγο μετά το μπάρκο του πατέρα τους, που ούτε αυτοί τα είδανε ούτε αυτά τους γνωρίσανε.

 

____________________________________________________________________________________

 

σημ. μπορείτε να διαβάσετε για τη συνάντηση του πατέρα μου Γρηγόρη Εξαδάκτυλου με τον θείο του Μιχάλη Μάνεση στην Καλκούτα στο ημερολόγιο του, (με ημερομηνία 1 Απριλίου 1942) πατώντας εδώ.

 

 

⁽¹⁾Μάνεσης Μιχαήλ του Λεονάρδου (1111256) #463 info

⁽²⁾Γρηγόριος Εξαδάκτυλος του Νικολάου (127) #490 info

⁽³⁾Μάνεση Μόσχα του Λεονάρδου (1111256) #464 info

⁽⁴⁾Λογοθέτη Αννα του Δημητρίου (12332) #1698 info

⁽⁵⁾Μάνεση Μίνα του Μιχαήλ (11112563) #479 info

 

_________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

2. Οι γάτηδες του «Ζαννής Λ. Καμπάνης».

 

(κείμενο του Νικολού Εξαδάκτυλου)

 

Αληθινή ιστορία που διηγήθηκε για πρώτη και μοναδική φορά, γέρος πια ο πατέρας μου Γρηγόρης⁽²⁾ στη σύζυγό μου Μαρίνα. Αφορά γεγονότα αμέσως μετά τον τορπιλισμό από ιαπωνικό υποβρύχιο του πλοίου «Ζαννής Λ. Καμπάνης» που συνέβη την 21ην Ιανουαρίου 1942 ανοικτά της Σιγκαπούρης. Στο συμβάν αυτό έχασαν τη ζωή τους τρεις ναυτικοί, οι Στενιώτες Δημήτρης Χρ. Μπεγλέρης⁽⁶⁾ (πλοίαρχος) και Γεώργιος Δημ. Ισαρης⁽⁷⁾ (ανθυποπλοίαρχος) καθώς και ο Θ.Θεοδωράκης (θερμαστής) από την Αρνη της Ανδρου.

Ο πατέρας μου ήταν ο υποπλοίαρχος (ύπαρχος) του πλοίου.

 

Όταν εγκαταλείψαμε το πλοίο που βυθιζόταν, η δική μας βάρκα (για το μισό πλήρωμα με επικεφαλής εμένα (τον Υπαρχο) και ένα Τρίτο καπετάνιο έπεσε κανονικά ενώ αντίθετα η άλλη από την άλλη πλευρά του πλοίου (του Πλοιάρχου και ενός άλλου Τρίτου καπετάνιου και με το υπόλοιπο πλήρωμα) ανετράπη και οι επιβαίνοντες βρέθηκαν στη θάλασσα. Εμείς αντιληφτήκαμε τι συνέβη και αρχίσαμε να ψάχνουμε για ανθρώπους στη θάλασσα. Όταν είχαμε μαζέψει όλους (άλλους ζωντανούς και άλλους νεκρούς) αλλά με τον πλοίαρχο ακόμα αγνοούμενο, είδαμε γάτες (υπήρχαν αρκετές στο πλοίο) γαντζωμένες σε μια μπουκαπόρτα που στην απελπισία τους ξεφώνιζαν.

 

- Πάμε να τις σώσουμε, είπα αυθόρμητα στους κωπηλάτες, δυο κουπιές είναι μόνο…

 

Τότε όμως, κάποιος από το πλήρωμα - με πιο μεγάλη από εμένα πείρα στη ζωή - μου είπε:

 

- Καπτα-Γρηγόρη, παράτησε τις, γιατί θα πούνε ότι άφησες τον κόσμο να πνιγεί μαζεύοντας τις γάτες…

 

Τον άκουσα χωρίς δεύτερη συζήτηση, όμως τα νιαουρίσματα τους έχουν στοιχειώσει στα αυτιά μου. Τα ακούω ακόμα, 45 χρόνια μετά και δεν μπορώ να τα ξεχάσω….

 

______________________________________________________________________________________

 

σημ. μπορείτε να διαβάσετε για τα γεγονότα του τορπιλισμού του πλοίου «Ζαννής Λ. Καμπάνης» πατώντας εδώ.

 

 

⁽⁶⁾Μπεγλέρης Δημήτριος του Χρήστου (155) #2460 info

⁽⁷⁾Ισαρης Γεώργιος του Δημητρίου (1111) #2973 info

 

_________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

3. Το ναυάγιο του Cygnet

 

(κείμενο του κου Κώστα Πολέμη⁽⁸⁾ από διήγηση του θείου του, του μεγάλου αδελφού της μητέρας του, Γιαννούλη Φαλαγκά (Μαχμούτ)⁽⁹⁾ την οποία είχε ακούσει επανειλημμένως από τον ίδιο. Ο Γιαννούλης Φαλαγκάς ήταν ένας από τους διασωθέντας).

 

Είκοσιτρείς Μαρτίου του 1950.Το Στενιώτικης πλοιοκτησίας, του Δ. Παλαιοκρασσά⁽¹⁰⁾ συγκεκριμένα, φορτηγό Cygnet, σαλπάρισε ξεφόρτωτο, από το λιμάνι Bremerhaven της μεταπολεμικής Δυτικής Γερμανίας. Η θαλάσσια περιοχή βόρεια του λιμανιού και σε μεγάλη έκταση, είχε ναρκοθετηθεί για αμυντικούς λόγους, από τους Ναζί, κατά την διάρκεια του Β παγκόσμιου πολέμου. Ο πόλεμος ως γνωστό έληξε τον Μάιο του 45, αμέσως δε μετά οι Εγγλέζοι, ξεκίνησαν μεγάλη επιχείρηση ναρκαλιείας, προκειμένου τα λιμάνια της περιοχής να γίνουν προσβάσιμα και να μεταφέρονται τρόφιμα κυρίως, αλλά και άλλα αγαθά που τόσο είχε ανάγκη ο Γερμανικός λαός, που με την σειρά του εκείνη την εποχή λιμοκτονούσε. Επειδή η έκταση των ναρκοπεδίων ήταν πολύ μεγάλη, για πρακτικούς λόγους, έγινε σχολαστικός καθαρισμός ενός διαύλου τρόπον τινά, ο οποίος είχε την μορφή των δύο κάθετων πλευρών ενός ορθογωνίου περίπου τριγώνου, και είχε μήκος αρκετών μιλίων. Η υπόλοιπη έκταση δεν καθαρίστηκε σχολαστικά όχι μόνο γιατί είχε μεγάλη έκταση, αλλά και γιατί όντας μικρού σχετικά βάθους, δεν επέτρεπε την ναυσιπλοΐα μεγάλων σκαφών. Για τον καθαρισμένο από νάρκες δίαυλο δινόταν εγγύηση ασφαλούς διέλευσης. Αντίθετα για την υπόλοιπη περιοχή, περιορισμένη ασφάλεια και πάντα με ευθύνη του πλοιάρχου.

Τέσσερις το ξημέρωμα της 23 Μαρτίου, ο θείος μου, υποπλοίαρχος, αναλαμβάνει βάρδια από τον ανθυποπλοίαρχο. Σύμφωνα με το τυπικό και τούς κανονισμούς, ο ανθυποπλοίαρχος ενημέρωσε για το τελευταίο στίγμα και την ακολουθητέα πορεία. Εκπληκτος ο θείος μου διαπιστώνει ότι το πλοίο είναι εκτός διαύλου και ακολουθεί μία πορεία σαν την υποτείνουσα του νοητού ορθογωνίου. Αυτές είναι οι εντολές του πλοιάρχου, συμπλήρωσε ο ανθυποπλοίαρχος. Πήγαινε φώναξέ τον. Ανεβαίνει αγουροξυπνημένος ο πλοίαρχος και διευκρινίζει ότι έδωσε αυτή την εντολή ακολουθητέας πορείας για δύο λόγους. Πρώτον γιατί είχαν κάποια μίλια κέρδος και δεύτερον είχε διαπλεύσει και άλλοτε την περιοχή χωρίς πρόβλημα. Στο διάστημα αυτής της κουβέντας τους, ακούστηκε μία τρομερή εκρηξη, που συγκλόνισε το καράβι. ΝΑΡΚΗ ψέλλισαν... Ακολούθησαν οι διαδικασίες εγκατάλειψης του πλοίου. Σύμφωνα με τους κανονισμούς, το πλήρωμα μοιράζεται στις δύο σωσίβιες βάρκες. Στην μία προΐσταται ο πλοίαρχος και στην άλλη ο υποπλοίαρχος. Έτσι και έγινε. Καθελκύστηκαν ασφαλώς οι βάρκες επιβιβάστηκαν όλοι και παρέμεναν δεμένοι στα πλευρά του πλοίου εκατέρωθεν μη έχοντας οπτική επαφή. Ο καιρός ήταν άσχημος, κρύο, αέρας, μεγάλος κυματισμός και θαλάσσιο ρεύμα. Μετά από κάποιο διάστημα, εντέλλεται ο πρώτος μηχανικός που επέβαινε στην ίδια με τον θείο μου βάρκα, πρώτος του εξάδελφος εξ αγχιστείας, να πάει στο μηχανοστάσιο να εκτιμήσει την κατάσταση. Μετά από κάποιο διάστημα προβάλει έντρομος στα ρέλια φωνάζοντας

 

-βουλιάζουμε! κόψτε τον κάβο!

 

Πηδάει στην βάρκα και ο ναύτης που στέκεται στην πλώρη κόβει με τον μπαλτά τον κάβο που κρατάει δεμένη την βάρκα με το καράβι, χωρίς να πάρει εντολή από τον υποπλοίαρχο! Αμέσως η βάρκα παρασύρεται γρήγορα και απομακρύνεται από το μισοβυθισμένο πλοίο. Για δύο σχεδόν εικοσιτετράωρα περιφερόταν στη Β. Θάλασσα μισογεμάτη νερά. Το κρύο είναι αφόρητο. Ο ένας μετά τον άλλον πεθαίνουν από κρυοπληξία. Ο θείος μου φύση αντοχής και δυνατός συνεχίζει να κωπηλατεί, προτρέποντας και τους υπόλοιπους να κάνουν το ίδιο. Δυστυχώς δεν έγινε ακουστός, με αποτέλεσμα όταν τους εντόπισε αεροπλάνο και έστειλαν ναυαγοσωστικό, στην βάρκα υπήρχαν εννέα νεκροί και ένας ζωντανός. Ο θείος μου. Τραγική ειρωνεία. Το καράβι δεν βυθίστηκε. Πλέοντας σε αβαθή νερά, κάποια στιγμή ακούμπησε στο βυθό αφήνοντας την υπερκατασκευή έξω. Εκεί είχαν καταφύγει όσοι ήταν στην άλλη βάρκα και δεν άκουσαν την κραυγή «βουλιάζουμε κόψτε». Γρήγορα τους εντόπισαν και τους μάζεψαν ασφαλείς, με μόνη απώλεια δύο δάχτυλα χεριού του Μιχάλη Παλαιοκρασσά (Χάλη)⁽¹¹⁾ ναύκληρου στο πλοίο, πού τα έκοψε στην προσπάθεια καθέλκυση της βάρκας. Σκοτεινά και με το δυνατό κρύο δεν το αντιλήφθηκε. Το κατάλαβε την επομένη!!! Ο πρώτος μηχανικός μη γνωρίζοντας τα βάθη της περιοχής, ούτε το βύθισμα τού πλοίου σωστά εκτίμησε ότι βυθίζονται. Ο υποπλοίαρχος και θείος μου που τα γνώριζε υπερκεράστηκε από τον ναύτη που χωρίς εντολή έκοψε τον κάβο και βέβαια το πλήρωσε με την ζωή του. Τρία από τα θύματα ήταν Ανδριώτες. Οι δύο, Στενιώτες. Μέχρι που πέθανε ο θείος μου αναστέναζε βαριά οσάκις τα θυμόταν και μονολογούσε:

 

-Κρίμα. Αδικα...

 

______________________________________________________________________________________

 

 

σημ. Cygnet σημαίνει μικρός κύκνος στα Αγγλικά.

Η ιστορία βέβαια δεν συνέβη κατά τη διάρκεια του πολέμου, πέντε χρόνια μετά τη λήξη του, αλλά οπωσδήποτε συνδέεται απόλυτα με αυτόν. Ενας άλλος Στενιώτης που υπηρετούσε στο πλοίο (και επέζησε) ήταν ο Μπουλμέτης Νικόλαος του Ιωάννη (131) #1902.

Κατά τον κο Κώστα Πολέμη ο οποίος  άκουσε πολλές φορές την ιστορία από τον θείο του Γιαννούλη Φαλαγκά, τον θυμάται να λέει:

 

-Ξέρεις βρε τι σημαίνει να βρεθείς βρεγμένος 23 Μαρτίου στην Βόρεια Θάλασσα?

 

Ο κος Βαγγέλης Σύμπουρας⁽¹²⁾ ο οποίος έχει και αυτός ακούσει την ιστορία από τον Μιχάλη Παλαιοκρασσά ανέφερε ότι ο Φαλαγκάς προσπαθούσε να κρατήσει ζωντανούς τους υπόλοιπους στη βάρκα, παροτρύνοντας τους να κωπηλατούν για να μην παγώσουν. Οταν αυτοί δεν συμμορφώθηκαν άρχισε να τους βρίζει για να θυμώσουν ή να τους δέρνει. Κανείς τους όμως δεν άκουσε τον Φαλαγκά. Μερικοί προσπάθησαν να πιάσουν γλάρους να τους αγκαλιάσουν και να ζεσταθούν. Επίσης ο Γιαννούλης, επειδή είχε μόλις πιάσει βάρδια, ήταν ζεστά ντυμένος ενώ οι περισσότεροι μόλις είχαν πεταχτεί από το κρεβάτι τους. Και (συνεχίζει ο κος Σύμπουρας) όλοι φανταζόμαστε το δράμα του βλέποντας έναν έναν τους συντρόφους του στην βάρκα να πεθαίνουν. Κι εκείνον τον βρήκαν ετοιμοθάνατο...

 

⁽⁸⁾ Πολέμης Κώστας του Νικολάου (1413181) #1126 info

⁽⁹⁾ Φαλαγκάς Γιαννούλης του Νικολάου (Μαχμούτ) (14341) #2009 info

⁽¹⁰⁾ Παλαιοκρασσάς Δημήτριος του Ιωάννη (11361) #400 info

⁽¹¹⁾ Παλαιοκρασσάς Μιχαήλ του Ιωάννη (Χάλης) (111183) #2887 info

⁽¹²⁾ Σύμπουρας Βαγγέλης του Αντώνη (15113) #203 info

 

_________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

4. Το Α/Π/ ΜΑΡΙΟΓΚΑ ΘΕΡΜΙΩΤΗ⁽¹³⁾

 

(κείμενο του κου Αντώνη Εξαδάκτυλου⁽¹⁴⁾ )

 

Διαβάζοντας ξανά την θαλάσσια υπηρεσία του θειου μου του Λινάρδου⁽¹⁵⁾, ξαναθυμήθηκα ότι το μεγαλύτερο μέρος του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου, το πέρασε Πλοίαρχος σε πλοία στις νηοπομπές του Ατλαντικού.

Ηταν λοιπόν για ένα διάστημα, και πλοίαρχος στο πλοίο ΜΑΡΓΙΟΓΚΑ ΘΕΡΜΙΩΤΗ, πλοιοκτησίας των Στενιωτών αδελφών Κυρτάτα⁽¹⁶⁾. (Το πλοίο είχε διατηρήσει λόγω γραφειοκρατίας το προηγούμενο όνομα του). Το πλοίο ήταν παμπάλαιο και ο τύπος του ήταν φορτηγό ΝΤΡΟΝΓΚΑ. Ηταν δηλαδή με κοίλα πλαϊνά τοιχώματα. Η ταχύτητα του μόλις και μετά βίας έφτανε τους 6 κόμβους.

Σε όλο το διάστημα των νηοπομπών, είχε μαζί του και την σύζυγο του Σοφία. Ενας ανθυποπλοίαρχος, Ρώσος, είχε σαν καθήκον, στη διαίρεση εγκατάλειψης, να φορέσει ένα σωσίβιο στην θεια Σοφία και να την πετάξει στην θάλασσα! Το Μαριόγκα μόλις και με τα βίας πάλευε τα κύματα και αδυνατούσε να φτάσει την ταχύτητα οποιασδήποτε νηοπομπής. Ετσι, του έδιναν εντολή απόπλου 4 μέρες νωρίτερα, το έφτανε η νηοπομπή, στον Ατλαντικό, το περνούσε και έφτανε η Μαριόγκα μια εβδομάδα αργότερα στην Αγγλία. Ταξίδευε λοιπόν τον περισσότερο καιρό απροστάτευτο. Δυο φορές, αναδύθηκε Γερμανικό υποβρύχιο δίπλα του, αλλά δεν χαλάλισε τις τορπίλες του για την Μαριόγκα. Αυτό το γεγονός το ανέφερε ο Λινάρδος στο Αγγλικό ναυαρχείο και εκείνοι το εκμεταλλεύτηκαν και φόρτωναν στο πλοίο όλα τα ακριβά ανταλλακτικά των αεροπλάνων.

Δυστυχώς, η περίοδος του πολέμου, είχε και πολιτικές περιπέτειες στα Ελληνικά πλοία, με τις λεγόμενες "επιτροπές πλώρης". Κάθε μέρα λοιπόν, έκαναν στάσεις και ζητούσαν , όχι καλύτερες αμοιβές , αλλά καθαρά σεντόνια, αυγά για πρωινό, φρούτα κλπ. Το θέμα έφτασε και στα αυτιά του Ναυαρχείου⁽¹⁷⁾. Οταν λοιπόν έφτασαν μετά από ένα ταξίδι στην Αγγλία, συνελήφθηκαν 11 άτομα, από το πλήρωμα και εστάλησαν στο ναυτοδικείο της Αγγλίας με την κατηγορία της στάσης εν καιρώ πολέμου. Πολύ σοβαρή κατηγορία. Στο δικαστήριο κάλεσαν και τον Πλοίαρχο για κατάθεση. Το πλήρωμα επανέλαβε τις απαιτήσεις των. Ο δικαστής ερώτησε τον Λινάρδο τι έχει να πει. Τους είπε λοιπόν, ότι την τροφοδοσία την καθορίζει το Ναυαρχείο και ότι προμηθεύουν το πλοίο, τα παρέχει. Ουτε σπίτι έχει στην Αγγλία για να τα πάρει μαζί του και η σύζυγος του που τον συνοδεύει στο πλοίο, έτρωγε και αυτή ότι καθορίζει το εδεσματολόγιο του Ναυαρχείου.

Ο δικαστής ρώτησε το πλήρωμα εάν αληθεύει αυτό, και εκείνοι για μεν τη σύζυγο του το επιβεβαίωσαν, αλλά είπαν ότι δεν ξέρουν για τον Πλοίαρχο, μια και έτρωγε στην γέφυρα. Ζήτησε εξηγήσεις ο δικαστής και του είπαν ότι ο πλοίαρχος σε όλο το ταξίδι ήταν στην γέφυρα και κατέβαινε μόνο το απόγευμα στην καμπίνα του, για να ακούσει τα παράπονα τους και μόνο. Ο δικαστής αρκέστηκε σε αυτό και δεν ζήτησε τίποτε άλλο. Τους επέπληξε λέγοντας ότι, αυτός ο πλοίαρχος μένει στη γέφυρα όλο το ταξίδι προστατεύοντας τους και αυτοί τον απασχολούν με τέτοια ανούσια θέματα. Τους εξήγησε ακόμη, ότι η τροφοδοσία των πλοίων ήταν απείρως καλύτερη από ότι έτρωγαν οι Εγγλέζοι στην στεριά, και τους καταδίκασε σε 9μηνο φυλάκιση, όχι για στάση, αλλά για την ενόχληση στον Πλοίαρχο.
Το ΜΑΡΙΟΓΚΑ επέζησε των νηοπομπών και έμελε να δουλέψει για χρόνια ακόμα, σε μια περίοδο που τα λιγοστά πλοία που υπήρχαν, έπρεπε να μεταφέρουν τα αγαθά για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης Ευρώπης.

 

 

______________________________________________________________________________________

 

⁽¹³⁾ Από την Μαριόγκα Δάμπαση του Μιχαήλ σύζ. του Θερμιώτη Δημητρίου του Γεωργίου (γάμος το 1880)

⁽¹⁴⁾ Εξαδάκτυλος Αντώνης του Δημητρίου (1282) #525 info

⁽¹⁵⁾ Εξαδάκτυλος Λινάρδος του Νικολάου (123) #487 info

⁽¹⁶⁾ Κυρτάτας Αντώνης του Ανδρέα (141162) #2700 info και Κυρτάτας Λεωνίδας του Ανδρέα (Λέκκας) (141163) #1846 info.

⁽¹⁷⁾ σημ. όλος ο Ελληνόκτητος εμπορικός στόλος, είχε περιέλθει στη διοίκηση του Αγγλικού Ναυαρχείου.

 

_________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

5. Η διαφυγή του Παλαίμονα

 

(κείμενο του κου Κώστα Πολέμη⁽⁸⁾

 

Ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου⁽¹⁸⁾ τον Απρίλιο του 1941,υπηρετούσε επιστρατευμένος ως έφεδρος υπαξιωματικός, σε ένα αντιτορπιλικό, ονόματι Θύελλα, που είχε σαν αποστολή, να επιτηρεί και να επιβλέπει ένα ανθυποβρυχιακό φράγμα, που εκτεινόταν από τις νησίδες Φλέβες έως την Αίγινα και προστάτευε έτσι τον Σαρωνικό κόλπο και ιδιαίτερα τον Ναύσταθμο της Σαλαμίνας.
Στις 24 Απριλίου δέχθηκαν επίθεση γερμανικών στούκας, με αποτέλεσμα το πλοίο, βαριά λαβωμένο, να βυθιστεί ανοικτά της Βουλιαγμένης. Οσοι από το πλήρωμα επέζησαν του βομβαρδισμού, βγήκαν κολυμπώντας στην ακτή .Ανάμεσά τους ο πατέρας μου και ο κυβερνήτης πλωτάρχης τότε Κωνσταντίνος Τσάλης. Κατέφυγαν κάτω από ένα γεφύρι για να γλυτώσουν τους πολυβολισμούς και όταν νύχτωσε ξεκίνησαν πεζοί, να πάνε στον ναύσταθμο, όπου το ξημέρωμα έφτασαν.
Προς μεγάλη τους απογοήτευση έμαθαν ότι ο στόλος είχε φύγει για την Κρήτη μετά την συνθηκολόγηση που είχε εν τω μεταξύ υπογραφεί. Ο κυβερνήτης τους άφησε ελεύθερους να γυρίσουν στην πολιτική τους ζωή λέγοντάς τους ότι για αυτούς ο πόλεμος είχε τελειώσει. Στον πατέρα μου, με τον οποίο είχε μια καλή σχέση, έπειτα με την από κοινού αντιμετώπιση μιας μεγάλης θαλασσοταραχής, εξομολογήθηκε ότι θα προσπαθούσε με ένα ιστιοπλοϊκό που είχε, να πάει στην Κρήτη να συναντήσει τον στόλο, όντας αξιωματικός καριέρας. Χωρίς δεύτερη σκέψη, ο πατέρας μου του δήλωσε ότι θα τον ακολουθούσε. Μάταια προσπάθησε ο κυβερνήτης να τον μεταπείσει. Η πατρίδα δεν με απέλυσε, εγώ είμαι ακόμα στρατιώτης, αντέτεινε ο Νικολός! Έτσι ξημέρωμα της επομένης, μία ημέρα πριν την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα, έφυγαν από το Τουρκολίμανο, επιβαίνοντες του Παλαίμονα, ενός δεκάμετρου ξύλινου ιστιοφόρου, το οποίο δεν είχε μηχανή, ο κυβερνήτης, ένα ζευγάρι Ελβετών ο πατέρας μου και ένας ναύτης Κεφαλλονίτης, με προορισμό τα Χανιά. Ταξίδευαν νύχτα και την ημέρα κατέφευγαν σε κόλπους της ανατολικής Πελοποννήσου για τον φόβο των στούκας. Δυστυχώς δεν τα απέφυγαν. Όντας αραγμένοι στην Μονεμβάσια, δέχτηκαν επίθεση, αλλά ευτυχώς ανεπιτυχή, αντίθετα από κάποιο πλοίο δίπλα τους που βυθίστηκε και γέμισε η θάλασσα χαρτονομίσματα. Ήταν φορτωμένο εκτός των άλλων, με το θησαυροφυλάκιο της τραπέζης της Ελλάδος. Μετά από μία εβδομάδα κατέπλευσαν στα Χανιά. Εκεί πληροφορήθηκαν ότι ο στόλος είχε αποπλεύσει για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Απτόητοι σαλπάρουν για Αλεξάνδρεια, όπου πλέοντας εν μέσω τρικυμίας φθάνουν μετά από έξη ημέρες! Ο Παλαίμονας βαριά τραυματισμένος από τις βόμβες που είχαν σκάσει δίπλα του, μόλις μπήκαν στο λιμάνι βυθίστηκε! Τα μαδέρια του είχαν ανοίξει από τα κρουστικά κύματα, και καλάριζε νερά, που η αντλία δεν τα προλάβαινε.
Παρουσιάστηκαν στον στόλαρχο και στην συνέχεια κατατάχθηκαν στο πλήρωμα του θωρηκτού Γ Αβέρωφ, όπου υπηρέτησαν μέχρι το τέλος του πολέμου, συμμετέχοντας σε πολλές επικίνδυνες αποστολές.
Το 1991,τυχαία άκουσα το όνομα του σκίπερ ενός ωραίου ξύλινου ιστιοφόρου που ήταν αραγμένο δίπλα μου στην Αίγινα. Τσάλης. Τον ρώτησα αν είχε σχέση με τον ναύαρχο και μου είπε ότι ήταν γιός του. Ζούσε ο πατέρας του όπως και ο δικός μου. Τους έφερα σε επαφή. Κατασυγκινημένοι συζητούσαν παρουσία μου, ένα ολόκληρο απόγευμα. Εκεί άκουσα και από τα χείλη του Ναυάρχου την ιστορία αυτή. Μας έδωσε την φωτογραφία του Παλαίμονα, γράφοντας ιδιόχειρα στο πίσω μέρος της ένα σύντομο ιστορικό.

 

______________________________________________________________________________________

 

 

⁽¹⁸⁾ Πολέμης Νικόλαος του Κωνσταντίνου (141318) #1109 info

σημ. Για να δείτε φωτογραφία του «Παλαίμονα» πατήστε εδώ.

 

Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών

 

Επιστροφή στην αρχική σελίδα