|
Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών
Λαογραφικά
Τα αυγά (ή αβγά)
(κείμενο του Νικολού Εξαδάκτυλου)
Η σύζυγος μου η Μαρίνα είναι ξένη και της πήρε λίγο καιρό να μάθει τα Στενιώτικα έθιμα και προλήψεις. Αγαπάει την Ανδρο και το χωριό μας και από τότε που συνδεθήκαμε με τα δεσμά του γάμου ερχόμαστε τακτικά στις Στενιές. Οχι μόνο καλοκαίρι και Πάσχα όπως οι περισσότεροι αλλά και τους φθινοπωρινούς και τους χειμωνιάτικους μήνες. Ειδικά στις αργίες των Χριστουγέννων και του Νέου έτους καθόμαστε στο σπίτι μας στα Γιάλια αρκετές ημέρες. Μαζί παίρναμε και το γιο μας τον Γρηγόρη από σχεδόν βρέφος, τον οποίο όλοι οι γείτονες τον έβλεπαν σαν εγγόνι τους. Θυμάμαι με συγκίνηση την κυρία Ανδριάνα(1) υπερήλικα πια, που ζητούσε την παραμονή της Πρωτοχρονιάς να πάει ο Γρηγόρης να της πει τα κάλαντα και πάντα τονε στρίνιαζε με πεντοχίλιαρο (σε δραχμές, πολλά λεφτά τότε). Υπήρχε και γειτόνισσα που μόλις τον έβλεπε όταν φθάναμε από την Αθήνα, του φώναζε από το σπίτι της, λίγο πιο μακριά από το δικό μας:
- Καλώς το παλικάρι μας.
Την ίδια μέρα ερχόταν, μας χαιρετούσε και έλεγε στη γυναίκα μου
- Κυρία Μαρίνα, αύριο θα σου φέρω αυγά για το Γρηγοράκη.
Καλή γυναίκα, ανιδιοτελής, το έκανε με μεγάλη χαρά. Την πρώτη φορά που μας έφερε τα αυγά που μας έταξε, αποκτήσαμε και άλλες γνώσεις για αυτά, πέρα από το σχήμα, χρώμα, διατροφικές τους ιδιότητες, τρόπους μαγειρέματος κλπ.
Ερχεται η γειτόνισσα και φέρνει ένα ταψάκι με αρκετά φρέσκα αυγά από το κοτέτσι της. Τα προσφέρει στη Μαρίνα η οποία τα παίρνει, την ευχαριστεί ιδιαίτερα θερμά και την προσκαλεί να περάσει μέσα στο σπίτι για ένα καφέ.
- Α, όχι κυρία Μαρίνα, βιάζομαι να φύγω, πρέπει να πάω στα ζώα πριν νυχτώσει. Μια άλλη φορά, πολύ ευχαρίστως.
Η Μαρίνα κατανόησε ότι η γειτόνισσα είχε δουλειές, δεν έφερε αντιρρήσεις, αλλά για το τυπικό έκανε και μια κρούση για το κόστος των αυγών.
- Κυρία (γειτόνισσα) τι σου θέλω για τα αυγά;
Η γειτόνισσα τότε περήφανα της είπε (την αναμενόμενη απάντηση):
- Μα τι λες τώρα, εγώ να πάρω λεφτά, αυτά είναι δώρο είναι για το Γρηγοράκη! - Ευχαριστώ πολύ κυρία (γειτόνισσα) να είσαι καλά!
Χαμόγελα εκατέρωθεν, η μια κοίταζε την άλλη στα μάτια, αλλά η γειτόνισσα ακίνητη στη θέση της. Η Μαρίνα σε αμηχανία, την έβλεπε να στέκεται, της ξανακάνει πρόταση για καφέ. Τα ίδια. Η γειτόνισσα βιαζόταν να πάει στα ζώα της πριν νυχτώσει. Περισσότερα χαμόγελα, βλέμμα με νόημα (αδιευκρίνιστο όμως) από τη γειτόνισσα, περισσότερη αμηχανία η γυναίκα μου. Πάλι πρόταση για πληρωμή, ξανά η ίδια απάντηση (μη με προσβάλεις που θα πάρω λεφτά για τα αυγά). Το πράγμα τραβούσε σε μάκρος, πλησίαζε το σούρουπο και η γειτόνισσα φάνηκε να έρχεται σε πολύ δύσκολη θέση, όπως λόγου χάρη ένας βουρδούλακας όταν πλησιάζει το χάραμα. Τελικά η γειτόνισσα δεν άντεξε άλλο και είπε αυτό που δεν ήθελε να ξεστομίσει:
- Καλά κυρία Μαρίνα, δώστε μου δύο δραχμές για όλα τα αυγά. (Τα αυγά τότε κόστιζαν είκοσι δραχμές το ένα).
Αυτό ήταν. Σαν κάτι να πέρασε από το μυαλό της Μαρίνας η οποία αμέσως της έδωσε το δίφραγκο και η γειτόνισσα το πήρε με μια ανακούφιση όπως ένας θεονήστικος ένα καλό πιάτο φαΐ. Ευχαριστίες και οι δύο, η μια για το δίφραγκο και η άλλη για τα αυγά και η γειτόνισσα έφυγε καταφανώς ευχαριστημένη για την εξέλιξη των γεγονότων. Από την άλλη μεριά η γυναίκα μου σαστισμένη προσπαθούσε να αποκρυπτογραφήσει τα νοήματα των φράσεων για να καταλάβει τι μπορεί να σήμαιναν.
Την άλλη μέρα στη Χώρα για προμήθειες σε τρόφιμα. Σε ένα από τα μανάβικα ακούμε και τον παρακάτω διάλογο:
- Κυρία (μανάβισσα) έχεις καθόλου αυγά; - Μπα τίποτα. Δεν γεννάνε οι κότες. Τι περιμένεις, αφού η πεθερά μου έπιασε και χάρισε αυγά, καλά να πάθουμε.
Το πρόβλημα λύθηκε. Αν δώσεις αυγά πρέπει να πάρεις κάποιο ποσό. Εστω απειροελάχιστο. Τα αυγά δεν χαρίζονται. Αμα χαρίσεις αυγά οι κότες σου σταματάνε να γεννούν. Και όπως φάνηκε στο σπίτι μας, η δοσοληψία πρέπει να γίνει και μέρα. Τα αυγά δεν κάνει να τα δει η νύχτα. Πάλι, η παραβίαση αυτού του κανόνα φαίνεται ότι επιφέρει κάποια σοβαρή δυσλειτουργία στο κοτέτσι.
Οσο ο Γρηγόρης ήταν Γρηγοράκης τα αυγά κάθε φορά που ερχόμαστε στο χωριό έρχονταν προσφορά της γειτόνισσας αλλά πάντοτε με αυτή τη διαδικασία η οποία τηρούταν σχολαστικά. Κάποτε βέβαια αυτό έπρεπε να σταματήσει και ξεκαθαρίσαμε στη γειτόνισσα ότι στο εξής θα αγοράζαμε κανονικά τα ωραία αυγά της.
-Κυρία (γειτόνισσα) θα μου φέρεις δέκα αυγά;
Τα αυγά έφτασαν αλλά ήταν εννέα. (Τόσα μπορούσε να δώσει, φανταστήκαμε). Μετά από λίγες μέρες αντί για δώδεκα, τα αυγά ήταν έντεκα. Κάτι ψυλλιαστήκαμε, σύμπτωση θα ήταν σκεφτήκαμε. Την επόμενη φορά αντί για δέκα, τα αυγά εννέα. Ε λοιπόν! Υπάρχει πρόληψη στον αριθμό των αυγών. Η πρώτη σκέψη ήταν ότι φέρνει πάντα ένα λιγότερο από ότι της ζητηθεί. Αλλά μια δεύτερη σκέψη ήταν να τη δοκιμάσουμε με δεκαπέντε αυγά. Και το πρόβλημα λύθηκε. Ηρθαν δεκαπέντε αυγά, όχι δεκατέσσερα. Διασταυρώσαμε την ετυμηγορία μας με ντόπιους και τελικά καταλήξαμε ότι ο αριθμός των αυγών που δίνει κάποιος πρέπει να είναι - επί ποινή στειρότητας των ορνίθων - πάντοτε μονός.
Αρα: Τα αυγά που σου φέρνουν κοστίζουν, έστω και ένα συμβολικό ποσό, ανταλλάσσονται με το φως της ημέρας και ο αριθμός τους πρέπει να είναι πάντοτε μονός.
Μία από τις προλήψεις που υπάρχουν στο χωριό μου, τις Στενιές της Ανδρου.
_________________________________________________________________ (1)Ανδριάνα Ρούσσου - Ισαρη (14) #2977
Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών
|
|
|