|
-1- |
|
Από τον Γεώργιο Δημητρίου Παλαιοκρασσά (113613)
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΟΙΝΩΝ ΡΙΖΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΚΛΑΔΩΝ ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΣΑ
Η εποχή που εμφανίζεται το επίθετο Παλαιοκρασά στις Στενιές ταυτίζεται με το τέλος του Βενετοτουρκικού πολέμου (1645-1669), μία εποχή πού οι κύριοι εχθροί του Τούρκου κατακτητή είναι οι φραγκογενείς καθολικοί ενώ παράλληλα η στάση των Τούρκων έναντι των ορθοδόξων είναι πλέον ευνοϊκή. Αμέσως μετά έχουμε την δήωση του κάτω Κάστρου από τον Κρεβελιέ (το 1674 μέ όλες τις συνέπειες. Η Χώρα ερημώνεται για περίπου 30 χρόνια και οι άρχοντες μεταφέρουν τα σπιτικά τους στα χωριά. Οι Στενιές είναι αυτή την εποχή ένα μικρό και πάμπτωχο χωριό που τότε στην ουσία ξεκινά. Η παρουσία των Τούρκων είναι περιορισμένη πάνω στην Άνδρο και την ουσιαστική και πραγματική εξουσία εξακολουθούν να ασκούν οι Άρχοντες οι οποίοι είναι και υπόλογοι στους αφ’υψηλού κατακτητές για την είσπραξη των φόρων. Στις Στενιές ο αριθμός των αρχόντων είναι περιορισμένος σε αντίθεση με τα γειτονικά Αποίκια αλλά και τα Πατούρια τα οποία κατά συνέπεια είναι και πολύ πλουσιότερα χωριά. Είχαν όμως φαίνεται την τύχη να έχουν ένα διακεκριμένο και προσοντούχο Άρχοντα τον Σταματέλο Μπίστη (Μουβελά) που εκείνη την εποχή κτίζει τον γνωστό πύργο στις Στενιές (1670/74). Άλλοι άρχοντες είναι οι Ροΐδης, Γαλούνης και Μακρομπίστης (ίσως αργότερα). Σύμφωνα με την καταγραφή του 1670 οι Στενιές είχαν τρείς μικρές ενορίες με περίπου 25 οικογένειες συνολικά και κατά συνέπεια ένα πληθυσμό γύρω στα 100 άτομα . Μετά την καταστροφή της Χώρας ο μύθος της ασφάλειας του κάτω Κάστρου έχει καταρριφθεί και ο Μουβελάς συγκεντρώνει την κύρια επιχειρηματική του δραστηριότητα γύρω από τον καινούργιο του πύργο. Αυτό, κατά την άποψή μου, δημιουργεί προοπτικές εργασίας και ασφάλειας για τους κατοίκους με αποτέλεσμα οι Στενιές να προσελκύσουν νέους κατοίκους κυρίως από τα γειτονικά χωριά. Έτσι ενώ ο πληθυσμός των Αποικίων ήταν αρχικά ίσως υπερτριπλάσιος το 1815 οι πληθυσμοί των δύο χωριών πλησιάζουν αριθμητικά. Το 1783 οι Στενιές εμφανίζονται με 70 οικογένειες, δηλαδή περίπου 350 άτομα ενώ βάσει του κτηματολογίου του 1815 έχουν περίπου 95 οικογένειες με πληθυσμό που εκτιμάται γύρω στα 500 άτομα. Ταυτόχρονα τ’Αποίκια έχουν 109 και τα Πατούρια 30 οικογένειες. Δυστυχώς στα φορολογικά Άνδρου του 1721 στις Στενιές δεν φαίνονται τα ονόματα εκτός αυτών των ιερέων, ενώ υπάρχει η αρίθμηση των μερίδων. Στη καταγραφή του 1783 εμφανίζονται στην ενορία του Αγίου Γεωργίου Στενιών τέσσερεις οικογένειες Παλαιοκρασά και στο κτηματολόγιο του 1815 περιέχονται επτά οικογένειες συνολικά. Επομένως είναι επικίνδυνο να ισχυρισθούμε ότι το 1666 υπήρχε στις Στενιές άλλη οικογένεια Παλαιοκρασά πλην αυτής του Παπα-Νικολού. Κύρια απασχόληση στο χωριό παραμένει η γεωργία και κατά δεύτερο λόγο η κτηνοτροφία. Ο κύριος πλούτος είναι η παραγωγή μεταξιού και μετά τα εσπεριδοειδή. Οι Στενιώτες άρχοντες αλλά και άρχοντες από άλλα χωριά είναι οι γαιοκτήμονες των πλέον έφορων κτημάτων, ιδίως στο κάμπο των Γιαλίων, ενώ οι κοινοί κάτοικοι είναι εργάτες γεωργοί και μικροϊδιοκτήτες. Η οικονομική ζωή του χωριού περιστρέφεται γύρω από τις οικονομικές δραστηριότητες τού Άρχοντα ενώ ο Πύργος του Μουβελά είναι το επίκεντρο του ενδιαφέροντος και της κοινωνικής ζωής. Η κοινωνική όμως οργάνωση βασίζεται στο θεσμό της εκκλησιαστικής ενορίας που εκτελεί και μερικές από τις δουλειές του σημερινού δημοσίου. Μετά τον Άρχοντα ο παππάς είναι ο εγγράμματος και διακεκριμένος του χωριού. Έτσι ξεκίνησαν οι Παλαιοκρασάδες. Η στροφή στη θάλασσα γίνεται μετά την επανάσταση με τους πρώτους καραβοκύρηδες να εμφανίζονται στις αρχές του ΙΘ’ αιώνα. Μέχρι τότε ο Άρχοντας εκπροσωπούσε και είχε την επιτροπεία του χωριού. Θεωρώ πρέπον να αναλογιστούμε αυτές τις πραγματικότητες για μία καλύτερη κατανόηση των συνθηκών κάτω από τις οποίες αναπτύχθηκαν, έδρασαν και δημιούργησαν οι πρόγονοί μας, εξασφαλίζοντας την βιοτική τους άνοδο και διαμορφώνοντας τις δικές μας σημερινές αρχές και χαρακτήρες. Θα ακολουθήσω τώρα το γραπτό κείμενο της δουλειάς μου με τις αναγκαίες παραπομπές στους αντίστοιχους κλάδους Παλαιοκρασσά των οικογενειακών ριζών της ιστοσελίδας των Στενιωτών. Για διευκόλυνση θα αναφέρω τις κατά τους υπολογισμούς μου περίπου χρονολογίες γέννησης των αρχηγών τών σχετικών κλάδων.
Α.- ΑΝΤΡΙΑΣ παπαΝικολού ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ (κωδ.1111) (προέρχονται οι πάππουδες) 1745/55 Μπαμπούσκοι. Β.- ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Νικολάου ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ (Μπουλάκας, Τρυπάνης, Μίμης, Λυράς, Σεβδαλής, Λάτης ) 1765 Γ.- ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γεωργίου ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ (ΠΡΟΥΧΟΝΤΑΣ / ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΕΣ, ΜΗΤΡΑΣ ) 1770/75 Μπαμπούσκοι από παράδοση. Δ.- ΙΩΑΝΝΗΣ (πιθανόν) Ανδρέου ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ ( Καταρτζής, Πιρής) 1730/35 Μπαμπούσκοι. Ε.- ΠΑΠΑΝΤΩΝΗΣ παπαΝικολού ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΑΣ (κωδ. 1112) (Πλούπας, Γιόκος, Σουγλής) 1755/60-1832/33 ΣΤ.- ΓΙΩΡΓΗΣ παπαΝικολού ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΣΑΣ (κωδ. 1114) (Κουσαντριγιάς, Χαριτούλης ) 1770/80-?
|