Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών

 

Λαογραφικά

 

Οι ορδινιές

 

(κείμενο του Νικολού Εξαδάκτυλου)

 

Ορδινιά (ή ορντινιά) ⁽¹⁾ : Γλυκά (παντεσπάνια, παστίτσες, κουραμπιέδες κλπ) που έστελναν στους γάμους οι καλεσμένοι (που κουβαλούσαν εγκαίρως και σε χαρούμενη πομπή παιδιά) για να συνεισφέρουν στο κέρασμα που κανονικά ήταν υποχρέωση των νεονύμφων. Η πράξη αυτή είχε και το νόημα της απαλλαγής των οικογενειών των νεονύμφων από το μπελά του κουβαλήματος των γλυκών από τη Χώρα.

 

Οι ορδινιές (ή ορντινιές) λοιπόν ήταν κυρίως γλυκά που προσφέρονταν στους καλεσμένους του γάμου. Το πιο συνηθισμένο ήταν παντεσπάνι (αγορασμένο από τα ζαχαροπλαστεία της Χώρας). Αλλα γλυκά ήταν παστίτσιες, κουραμπιέδες, αμυγδαλωτά κλπ. Σπανίως, υπήρχαν και αντικείμενα σαν δώρα, που δεν ήταν γλυκά, όπως φοντανιέρες, σετ από ποτήρια νερού με καράφα κλπ, τυλιγμένα σε χρωματιστά σελοφάν, όλα αυτά για τη διευκόλυνση της περιποίησης των καλεσμένων του γάμου.

Οι γάμοι στο χωριό κατά κανόνα γινόταν Σάββατο βράδυ. Το συνηθισμένο μέρος που γινόταν το μυστήριο του γάμου στις Στενιές, ήταν το σπίτι της νύφης, αργά στις απογευματινές ώρες.

Οι καλεσμένοι της νύφης έστελναν τις δικές τους ορντινιές κατευθείαν στο σπίτι της νύφης. Το μεσημέρι της ημέρας του γάμου, οι καλεσμένοι του γαμπρού πήγαιναν στο δικό του σπίτι, ο καθένας με τις ορντινιές του και μετά, όλες αυτές μαζί τις έστελναν στο σπίτι της νύφης.

Οι ορδινιές μεταφέρονταν από το ένα μέρος στο άλλο μέσα σε πανέρια. Κάθε νοικοκυριό είχε το δικό του πανέρι, αποκλειστικά για το σκοπό αυτό, σκεπασμένο με πολυτελές σκέπασμα που ήταν δεμένο στο πανέρι με χρωματιστή κορδέλα.

Οι ορδινιές αυτές που σύμφωνα με το έθιμο τις κουβαλούσαν πάντοτε τα παιδιά των καλεσμένων σε χαρούμενη πομπή, ξεκινούσαν από το σπίτι του γαμπρού κατά τις 2 το μεσημέρι για να φτάσουν μετά από λίγο στο σπίτι της νύφης. Στις σχετικά λίγες περιπτώσεις που ο γάμος γινόταν στο σπίτι του γαμπρού η διαδικασία της μεταφοράς γινόταν κατά τον ανάλογο τρόπο.

Εκτός από τα γλυκά, τα παιδιά μετέφεραν και νταμεζάνες κρασί για το βραδινό, μετά τον γάμο, γλέντι καθώς και σουμάδα σε σιρόπι. Μπορείτε να δείτε μια φωτογραφία σε ένα γάμο που γίνεται η προετοιμασία της σουμάδας (αραιώματος του σιροπιού) πατώντας εδώ.

Στα χρόνια του μεσοπολέμου, μπροστά πήγαινε ο Λευτέρης Καρυστινός ⁽²⁾ με μία νταμιζάνα κρασί που σαν βούλωμα είχε μια κούνα, ένα μπουκετάκι δηλαδή με γαρύφαλλα ή τριαντάφυλλα.

Αφού άφηναν τις ορντινιές λοιπόν στο σπίτι της νύφης και άδειαζαν τα πανέρια, οι νοικοκυραίοι κερνούσαν τα παιδιά, τα οποία αποχωρούσαν, για να παρουσιαστούν στο σπίτι αυτό που θα γινόταν ο γάμος, αργότερα μαζί με το γαμπρό και τη συνοδεία του.

Κατά τις 7 με 8 το βράδυ γινόταν ο γάμος και ακολουθούσε γλέντι μέχρι το πρωί. Τότε το ζευγάρι πήγαινε στην εκκλησία, και εκκλησιαζόταν.

 

Στη πομπή με τα παιδιά που κουβαλούσαν τις ορντινιές υπήρχε πάντοτε και κάποιος μεγαλύτερος στην ηλικία, συνήθως της εμπιστοσύνης του γαμπρού, που είχε την ευθύνη της ασφαλούς μεταφοράς των ορδινιών στο σπίτι που θα γινόταν ο γάμος. Οπως είναι φυσικό οι ορντινιές ήταν πάντοτε ένας γλυκός πειρασμός  για τα παιδιά, τα οποία δεν ήταν συνηθισμένα σε τέτοιες λιχουδιές. Οπως διηγείται ο φίλος του ιστότοπου κος Κώστας Πολέμης⁽³⁾ αναφερόμενος σε μια πομπή με ορντινιές που μπορείτε να δείτε πατώντας εδώ :

 

Όπως βλέπετε την τούρτα που έστελνε ο γαμπρός (εν προκειμένω ο Έκες⁽⁴⁾), στο σπίτι της νύφης⁽⁵⁾, την κρατάει ο συγχωρεμένος Λεωνίδας Φαλαγκάς⁽⁶⁾ . Ήταν νουγκατίνα του Γαλανού. Αυτή απόσωσε μέχρις εκεί πού σήμερα είναι το σπίτι της Καλλιόπης Βιδάλη. Όλως «τυχαίως» ...σκουντούφλησε ο Λεωνίδας και η τούρτα έσκασε χάμω. Εν ριπή οφθαλμού πέσαμε όλοι στα τέσσερα και την εξαφανίσαμε με τα χώματα μαζί!!!

 

Η φίλη του ιστότοπου κα Μαρία Μαργέτη⁽⁷⁾ διηγείται και αυτή μια ιστορία, έτσι όπως της την είχε διηγηθεί η μητέρα της:

 

Τις ορδινιες και τα παιδιά συνόδευε πάντα ένα μεγαλύτερο άτομο που είχε την ευθύνη και τον συντονισμό. Οταν άνοιξε ο κόσμος⁽⁸⁾ μια ομάδα παιδιών με αρχηγό μια μεγαλύτερη σε ηλικία Στενιώτισσα και αφού συγκέντρωσαν τις ορδινιές, ξεκίνησαν να τις πάνε σε ένα γάμο στα Υψηλού. Μόλις πέρασαν τις Στρίπες τους έδωσε το σύνθημα "Παιδιά ξέρετε τώρα". Οσα παιδιά είχαν παντεσπάνια με τα νύχια τους έγδαραν από τον πάτο όλο το παντεσπάνι με αποτέλεσμα να φτάσει στο σπίτι του γαμπρού μόνο το καλούπι του και μέσα να το έχουν φάει όλο. Οι δε τσέπες τους γεμάτες αμυγδαλωτά και κουραμπιέδες.

 

- Δεν πειράζει παιδιά τους είπε ο γαμπρός, τα καημένα είναι πεινασμένα ακόμα από την κατοχή....

 

Κι’ έτσι καταχαρούμενα ξαναγύρισαν στο χωριό...

 

Υπάρχουν πολλές παρόμοιες ιστορίες, ιδιαίτερα όταν οι ορδινιές πήγαιναν σε άλλο χωριό που οι νταμιτζάνες με το κρασί έφταναν μισογεμάτες στον τόπο προορισμού τους. Να σημειώσω ότι την πομπή την αποτελούσαν κυρίως παιδιά, αλλά και για λόγους εντυπωσιασμού, και μεγαλύτεροι στην ηλικία δεν αποκλείονταν.

 

Μπορείτε να δείτε φωτογραφίες από παιδιά που κουβαλούσαν ορδινιές πατώντας εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ και εδώ.

 

__________________________________________________________________________________________

 

⁽¹⁾ Από το Στενιώτικο γλωσσάρι

⁽²⁾ Καρυστινός Λευτέρης του Γιάννη (112) - info

⁽³⁾ Πολέμης Κώστας του Νικολάου (1413181) #1126 info

⁽⁴⁾ Φαλαγκάς Αλέξανδρος του Βασιλείου (14352) #2018 info

⁽⁵⁾ Φαλαγκά Ασημίνα του Νικολάου (13521) #2020 info

⁽⁶⁾ Φαλαγκάς Λεωνίδας του Γιαννούλη (143212) #1978 info

⁽⁷⁾ Μαργέτη Μαρία του Μιχαήλ (12831)

⁽⁸⁾ σημ. όταν τελείωσε ο (δεύτερος παγκόσμιος) πόλεμος.

 

Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών

 

Επιστροφή στην αρχική σελίδα