|
Ανδριώτικες προλήψεις, οιωνοί και ξόρκια
Το περιεχόμενο αυτής της ιστοσελίδας προήλθε από τη συνεργασία φίλων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ορισμένες προλήψεις που ακούγονται στην Ανδρο υπάρχουν και λέγονται και εκτός του νησιού.
Πατήστε εδώ για να δείτε ποιοι συνεισέφεραν στην καταγραφή.
Προλήψεις Α - Ζ Προλήψεις Θ - Ο Προλήψεις Π - Ψ Οιωνοί
|
|
Ευχές και ξόρκια
Γενικά τα ξόρκια, υπάρχει η πεποίθηση, πρέπει να μαθαίνονται από πρόσωπα του άλλου φύλου. Δηλαδή από άνδρα σε γυναίκα ή από γυναίκα σε άνδρα. Σε αντίθετη περίπτωση δεν πιάνουν ή ακόμα χειρότερα φέρνουν γρουσουζιά.
Το αμπόδεμα
Αμπόδεμα το : ξόρκι που αποβλέπει στη γενετήσιο αδράνεια νιόπαντρου κατά την κρίσιμη στιγμή. (Διαβάστε εδώ για το αμπόδεμα).
Ευχές για τα Δόντια
Όταν τα παιδιά εξήγαγαν τα πρώτα δόντια, τα χώνανε σε μια σχισμή πόρτας και έλεγαν:
-Πάρε πόρτα το δοντάκι μου, και δώσε μου σιδερένιο για να μασάω τα κουκιά (τα ξερά εννοείται) και τα παξιμαδάκια.
Επίσης ακουγόταν και τα εξής:
-Να ποντικέ το δόντι μου και δωσ’ μου σιδερένιο, να ροκανίζω το ψωμί και το παξιμαδένιο. -Πάρε ποντικέ το δόντι μου και δως μου το δικό σου.
Σε κάποια μέρη το δόντι έμπαινε πίσω από μια χαλαρή πέτρα σε κάποιο τοίχο (χαλίκωμα) για να τα βρει ο ποντικός. Σε κάποια μέρη το δόντι το πετούσαν στην ταράτσα του σπιτιού λέγοντας:
-Θεούλη μου πάρε το παλιό και δως μου ένα καινούργιο.
Το ξεμάτιασμα
Τα λόγια του ξεματιάσματος μερικές φορές ακούγονται, άλλες φορές όμως είναι κρυφά (και στις περιπτώσεις αυτές δεν μπορούν να καταγραφούν). Στη περίπτωση αυτή φανερώνονται από το ένα πρόσωπο στο άλλο, τα οποία πρέπει να είναι οπωσδήποτε να είναι αντιθέτου φύλου, δηλαδή από γυναίκα σε άνδρα ή από άνδρα σε γυναίκα. Κάποιοι που πιστεύουν ότι δεν πρέπει ποτέ να ακουστούν τα γράφουν για να τα δώσουν στο άλλο πρόσωπο, το οποίο μόλις τα διαβάσει πρέπει να κάψει το χαρτί στο οποίο γράφτηκαν. Επίσης κάποιοι πιστεύουν ότι μόλις μάθουν τα λόγια του ξορκιού σε άλλον, αυτοί χάνουν το χάρισμα που έχουν, να ξεματιάζουν. Τέλος, λέγεται από κάποιους ότι το πρόσωπο που ξεματιάζει, μετά από μια επιτυχημένη διαδικασία, έχει πονοκεφάλους και χασμουριέται για πολλή ώρα.
Ξεμάτιασμα στις Στενιές (ενδεχομένως και σε άλλα μέρη της Ανδρου, ενδεχομένως και αλλιώς). Το πρόσωπο που ξεμάτιαζε (συνήθως γυναίκα) έλεγε τρεις φορές:
-Ο Ισούς Χριστός νικά και όλα τα κακά σκορπά.
Με το ένα χέρι κρατούσε ένα ποτήρι γεμάτο νερό, και με το δείκτη του άλλου χεριού έριχνε μια σταγόνα λάδι (από κάποιο καντήλι του σπιτιού) στην επιφάνεια του νερού. Αν η σταγόνα (καντήλα) έμενε συγκεντρωμένη στην επιφάνεια του νερού δεν υπήρχε μάτι (ήταν η ιδέα αυτού που ξεματιαζόταν). Αν όμως η σταγόνα του λαδιού απλωνόταν σε όλη την επιφάνεια του νερού υπήρχε πράγματι μάτιασμα το οποίο με τις ευχές εξουδετερωνόταν. Μάλιστα, από την ταχύτητα που άπλωνε η καντήλα (η σταγόνα του λαδιού) η ξεματιάστρα αποφαινόταν για τη δύναμη του κακού ματιού! Η διαδικασία τελείωνε με την ξεματιάστρα να ταράζει με τα δάκτυλα της το νερό και να τα τινάζει ραντίζοντας το κεφάλι του ξεματιαζόμενου λέγοντας τρεις φορές «φτου» (για να φύγουν τα δαιμόνια). (σημ. Ισούς όπως Ιησούς). Ενας άλλος τρόπος ξεματιάσματος (αντί για σταγόνα λαδιού σε νερό) είναι με μοσχοκάρφια (γαρύφαλλα). Στερεώνουν ένα μοσχοκάρφι σε μια βελόνα ή καρφίτσα και το βάζουν πάνω από τη φλόγα ενός καντηλιού. Αν σκάσει με δυνατό θόρυβο τότε υπήρχε μάτιασμα το οποίο με τις κατάλληλες ευχές εξουδετερώνονταν. Αλλος τρόπος ξεματιάσματος είναι το άτομο που ξεματιάζει · να μετράει τις 10 τρύπες του ανθρωπίνου σώματος (περιλαμβάνεται και ο ομφαλός) και να λέγει κάποια λόγια (τα οποία δυστυχώς δεν έχουν διασωθεί). · να γλύφει το κούτελο αυτού που πρέπει να ξεματιαστεί έφτυνε αριστερά και δεξιά και έλεγε «Ιησούς Χριστός Νικά». Αν το κούτελο ήταν αλμυρό πράγματι υπήρχε μάτι. · Να λέει το όνομα αυτού που θα ξεματιαστεί και μετά το «Πάτερ ημών» τρεις φορές.
Ξόρκια για τους δούλους
Για να φύγουν οι δούλοι πρέπει να πας νύχτα σε τρίστρατο στη χάση του φεγγαριού όταν αυτό είναι γεμάτο , να πάρεις τόσα πετραδάκια όσα είναι οι δούλοι και να τα ρίξεις στον αέρα λέγοντας: «Οπως χάθηκε το φεγγάρι να χαθούν κι΄ οι δούλοι μου».
Ξόρκια για τη χρυσή (ίκτερο)
Ευχή-ξόρκι για τη χρυσή (ίκτερο): «Αλέκτωρ αλέκτωρ αλέκτωρ πράσινε, κόκκινε, κίτρινε, αδελφέ του Χάρου, Σημ. Την ευχή στο Μπατσί την έλεγε κυρίως η κυρία Μηλίτσα Μαρινάκη μαμή της περιοχής. Ίσως την έλεγαν κι άλλες γυναίκες του χωριού. Επρεπε να μαθαίνεται από αλλόφυλους (άντρας σε γυναίκα ή το αντίστροφο). Σε αντίθετη περίπτωση δεν έπιανε το ξόρκι.
Στο Κόρθι τη χρυσή τη λένε σαραλίκι (ή σαριλίκι από τουρκ. sarilik = ίκτερος, sari = κίτρινος, ξανθός, χλωμός) και όποιος είχε, πήγαινε στην Ειρήνη την Παπαμάρκαινα από την Αγία Μαρίνα, που ήταν ειδική.
Αλλος τρόπος ξορκίσματος της χρυσής ήταν ο ακόλουθος: Εβαζαν εννέα ρεβίθια μέσα σε ένα ποτηράκι κρασί μαζί με την βέρα του αρρώστου και τα έβγαζαν την νύχτα έξω. Για τρεις μέρες ο άρρωστος έπινε το πρωί μια γουλιά κρασί πριν βγει ο ήλιος, επίσης με ένα ξυραφάκι έκαναν μια σχισμή στην κορυφή του κεφαλιού και άλλη μια πίσω από κάθε αυτί . Μετά τις τρεις ημέρες έριχναν το κρασί σε μια ροδιά και έλεγαν να γίνουν τα μάγουλα του κάθε αρρώστου κόκκινα σαν τα σπόρια του ροδιού !!!
Ξόρκι για τα ξύλα που τρίζουν ή σφυρίζουν στο τζάκι
Αν είναι φίλος να χαρεί Κι’ αν ειν’ κουθρός να σκάσει Κι’ αν είναι κακογείτονας Φωτιά να τόνε κάψει.
Μετά από το ξόρκι, αυτοί που είναι κοντά στη φωτιά την ταράζουν και της ρίχνουν αλάτι για να σκάσουν οι κουθροί (εχθροί) όπως το αλάτι.
|
|
|