|
Ανδριώτικες προλήψεις, οιωνοί και ξόρκια
Το περιεχόμενο αυτής της ιστοσελίδας προήλθε από τη συνεργασία φίλων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ορισμένες προλήψεις που ακούγονται στην Ανδρο υπάρχουν και λέγονται και εκτός του νησιού.
Πατήστε εδώ για να δείτε ποιοι συνεισέφεραν στην καταγραφή.
Προλήψεις Α - Ζ Προλήψεις Θ - Ο Οιωνοί Ξεμάτιασμα, Ξόρκια κλπ. |
|
προλήψεις Π έως Ψ
Π Παιδιά : Όταν ένα μικρό παιδί ήταν κάτω κι ένα άλλο περνούσε από πάνω του, έλεγαν «ξαναπέρασε δύο φορές ακόμα γιατί δεν θα ψηλώσει»!! Παπούτσια : Δεν αφήνουμε τα παπούτσια μας ανάποδα γιατί θα μας μιλάνε για μας. Παράθυρα : Δεν πρέπει να βγαίνουμε ποτέ από παράθυρο. Ειδικά πρέπει να προσέχουμε τα παιδιά που καμιά φορά το κάνουν. Θεωρείται ότι θα πάθουν μεγάλο κακό. Πένθος : Στα σπίτια των πενθισμένων δεν έπρεπε να φτιάχνουν γλυκά, γιατί "θα γλυκαινόταν ο Χάρος", όπως έλεγαν ... Πηγάδια : Αμα σκύβεις στα πηγάδια θα σε φάει ο Μώρος (φοβέρα στα παιδιά για να αποφεύγουν τα πηγάδια). Ο Μώρος υποτίθεται ότι είναι τέρας που ζει στα πηγάδια. Η λέξη προέρχεται από τη φράγκικη Moro = ο Μαυριτανός. Για το λόγο αυτό σε μερικά μέρη της Ανδρου λέγεται και «... θα σε φάει ο Αράπης». Επίσης ακούγεται και το «... θα σε φάει ο Μαλλιαρός». Πίζηλες μέρες : Είναι οι ημέρες εκείνες που σύμφωνα με κάποιες προλήψεις είναι επίφοβες. Τέτοιες ημέρες είναι αυτές που είναι κακοφέγκου (βλ. λέξη), λιοτρόπια (βλ. λέξη), Τρίτες (ημέρα που έπεσε η Πόλη), Παρασκευή (Σταύρωση του Κυρίου) » Του Αγίου Συμεώνος (που παρετυμολογικά σημειώνει-κάνει σημάδια) δεν χρησιμοποιούμε κοπτικά εργαλεία, μαχαίρια, ψαλίδια κλπ. » Του Σταυρού (14 Σεπτ.) δεν κάνουν δουλειές με ξύλα. Πόρτα : Οταν επισκεφτείς σπίτι ναυτικού πρέπει οπωσδήποτε να βγεις από την ίδια πόρτα που μπήκες. Το ίδιο ισχύει και σε σπίτι που έχει γίνει αρραβώνας και δεν έχει γίνει ακόμα ο γάμος γιατί θα χαλάσει ο αρραβώνας. Αλλά και στα σπίτια που υπάρχει ανύπαντρη θυγατέρα ακόμα και όταν δεν υπάρχει αρραβώνας το σωστό είναι ότι πρέπει να βγαίνουμε από την ίδια πόρτα που μπήκαμε. Κάποιοι θεωρούν κακό να βγει επισκέπτης από άλλη πόρτα σε οποιαδήποτε περίπτωση γιατί χαλούν οι δουλειές του σπιτικού. » Δεν κάνει να στέκεσαι κάτω από την κάσα (το πρέκι) της πόρτας και να πιάνεις τα πλαϊνά με τα δυο σου χέρια ταυτόχρονα. Θεωρείται γρουσουζιά. » Είναι κακό να τρίζει η πόρτα. Προζύμι : Ποτέ δεν δίνουμε σε άλλον προζύμι. Αν το κάνουμε θα χαλάσει το δικό μας, δεν θα φουσκώνει πια. Αν κάποιος το ζητήσει, τον αφήνουμε να "κλέψει" όσο του χρειάζεται. Αν γνωρίζει που το φυλάμε βγαίνουμε από το δωμάτιο προφασιζόμενοι κάποια δουλειά. Αν δεν γνωρίζει το μέρος του λέμε ότι το κρύβουμε στη σταμνοθήκη για να μη μας το κλέψουνε κλπ. Το ίδιο ισχύει για το αλάτι και το μπόλι από δέντρα. » Η κατασκευή του προζυμιού ξεκινάει με τον αγιασμό και τον βασιλικό της γιορτής του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου). » Για να πετύχει το προζύμι έβαζαν ένα κλαδάκι βασιλικό από την αγιαστούρα των Φώτων. » Για να ανεβεί το προζύμι, το σκέπαζαν με ένα αντρικό ρούχο (κατά προτίμηση νεαρού άνδρα)! Πρωτομηνιά : Πρωτομηνιά πρόσεχε να μην κάνεις ζημιά, γιατί θα κάνεις ζημιές όλο το μήνα. Αλλά και για οτιδήποτε γίνεται την πρώτη του μήνα λέγεται ότι θα το πάρει ο μήνας. Πρωτοχρονιά : Το ποδαρικό της Πρωτοχρονιάς το κάνει αγόρι ή άντρας με καλή υγεία και πάντοτε με το δεξί πόδι. » Την πρωτοχρονιά φοράμε καινούργια ρούχα για να φοράμε καινούργια όλο το χρόνο.
Ρ Ρακί : Αν να χυθεί ρακί ή τσίπουρο στο τραπέζι πρέπει να το σκουπιστεί γρήγορα αλλιώς θα γίνει καβγάς με τους παρευρισκόμενους. Ράψιμο : Δεν κόβουμε ( η ράβουμε) τίποτα (κουμπί, στρίφωμα) που να φορά κάποιος για να μην ράψουν την τύχη του . Αυτό το κάνουν μόνο στους πεθαμένους. Αν όμως πρέπει να γίνει για λόγους ανώτερης βίας (π.χ. βιασύνη, για να μην γδυθεί) ρωτάμε «τι ράβω;» και πρέπει αυτός που ράβουμε απάνω του πρέπει να πει «το γάιδαρο μου». Αυτό πρέπει να επαναληφτεί τρεις φορές. Αλλη απάντηση μπορεί να ήταν «γαϊδουράκι» και αφού τελείωναν, αυτή που έραβε έπρεπε να πει «μεγάλωσε το σαμαράκι». » Οταν κόβουμε ή ράβουμε κάποιο ρούχο απάνω μας (δλδ. που το φοράμε) δεν κάνει να μιλάμε. Ρέματα : Όταν περνούσες το βράδυ κοντά σε ρέμα έπρεπε να φτύσεις τρεις φορές !!! Ρούχα : Τα ρούχα των νεογέννητων δεν τα άπλωναν ποτέ βράδυ (μετά τη δύση του ηλίου), για να "μην τα δουν τα αστέρια"... » Τα ρούχα των νεοφώτιστων (δλδ. αυτών των παιδιών που μόλις βαπτίστηκαν) τα πλένουν στη θάλασσα. » Αν θέλουμε να περάσει γρήγορα η μέρα, φοράμε ένα ρούχο ανάποδα. » Οταν βγάζεις τα παπούτσια σου για να κοιμηθείς, πρέπει να κοιτάνε πάντα προς την έξω πλευρά σαν να φεύγεις, γιατί όταν βλέπουν προς το κρεβάτι μπορεί να μην ξυπνήσεις. » Για να μη σε πιάνει το μάτι να φοράς τις κάλτσες από την ανάποδη. » Σάββατο δεν φοράνε κάτι καινούργιο. Για να φορεθεί κάτι καινούργιο, πρέπει να φορεθεί έστω και για λίγο πριν από το Σάββατο.
Σ Σαπούνι : Δεν δίνουμε σαπούνι στο χέρι άλλου. Πρέπει να το ακουμπήσουμε κάπου και μετά να το πάρει ο άλλος. Αν δε γίνει αυτό, τα δύο πρόσωπα θα τσακωθούν αργότερα. Σκάλες : Δεν πρέπει να περνάμε κάτω από σκάλες, είναι μεγάλη γρουσουζιά !! Σκόρδο : Βάζουμε σκόρδο σε φανερό ή κρυφό σημείο για να μη πιάσει εμάς το μάτι ή κάτι που μας ανήκει. » Για να μη πιάσει το μάτι άλλου λέμε φτύνοντας «σκόρδα στα μάτια σου». » Για να μη πιάσει το δικό μας μάτι σε άλλον λέμε «φτου, σκόρδα, να μην αβασκαθεί». » Στο μαγιάτικο στεφάνι βάζουν σκόρδο για το μάτι μαζί με άλλα έξι φυτά , όπως συκιά, ελιά κλπ. Σκούπισμα : Δεν σκουπίζουμε το πάτωμα την ήμερα που φεύγει κάποιος δικός μας από το σπίτι για ταξίδι, για να επιστρέψει ξανά στο σπίτι του. Επίσης για τον ίδιο λόγο δεν πετάμε τα σκουπίδια τη μέρα αυτή. » Τα σκουπίδια πρέπει να τα μαζεύουμε με το φαράσι από μια άκρη της αυλής ή του δωματίου. Ποτέ από τη μέση. Σπανός άνδρας : ο σπανός άνδρας θεωρείται κακότροπος και πονηρός. Το ίδιο και αυτοί που έχουν κάποιο σωματικό ελάττωμα εκ γενετής. Αυτοί λέγονται «σημειωμένοι» από τον Θεό για να τους βλέπουν οι άνθρωποι και να προφυλάσσονται. Σπίτι : Οταν κτιζόταν ένα σπίτι, για να στεριώσει, έσφαζαν έναν πετεινό και με το αίμα του ράντιζαν την πρώτη πέτρα (καντούνι, ακρογωνιαίο λίθο) που πάντα ήταν τεραστίων διαστάσεων. Η τελετή αυτή που ξεκίνησε σαν θυσία εξαγνισμού από τα πανάρχαια χρόνια, εξελίχτηκε σαν πρόληψη με τη λογική ότι αν δεν γίνει η θυσία του πετεινού, το σπίτι δεν θα είναι καλότυχο. Κάτω από το καντούνι έβαζαν μια χρυσή λίρα. Σπόροι και φυτά : Οπως με το προζύμι, ούτε σπόρους για φυτά δίνουμε! Γιατί ευδοκιμούν του άλλου και χαλάνε τα δικά μας! Όποιος θέλει να φυτέψει πρέπει να κλέψει! Συρτάρια : Δεν αφήνουμε τα συρτάρια μας ανοικτά γιατί θα μας μιλάνε για μας. (ή θα ανοίξει ο τάφος μας). Σφύριγμα : Είναι γρουσουζιά να σφυρίζουμε το βράδυ. Ακόμα χειρότερο να σφυρίζουμε νυχτιάτικα σε ερημικά μέρη γιατί τα κακά πνεύματα μπορεί να νομίσουν το σφύριγμα για επίκληση τους. Σχολόβραδο : Είναι η παραμονή μιας σχόλης (αργίας) είτε μιας γιορτής είτε απλά μιας Κυριακής. Από βραδύς δεν επιτρεπόταν διάφορες πράξεις, όπως ερωτικές, κόψιμο νυχιών, κέντημα ή πλέξιμο κλπ.
Τ Τζάκι : Οταν σπινθηροβολούν και τρίζουν τα ξύλα στο τζάκι τα "τυφλωνουμε" (βλ. Τύφλωση) για τη γλωσσοφαγιά. Τρίστρατο : Είναι γρουσουζιά να περνάμε από τρίστρατο μετά τα μεσάνυχτα. Τρόφιμα : Δεν δίνουμε αυγά, μέλι, ξίδι, τυρί χωρίς να πάρουμε για το καλό ένα σιδερένιο νόμισμα. Τρίτη : Δε πρέπει να ξεκινήσεις κάτι σημαντικό (προξενιό, αρραβώνα, δουλειά, σημαντική αγορά κλπ.) ημέρα Τρίτη. Η Τρίτη, ημέρα που έπεσε η Πόλη στις 29 Μαΐου 1453 είναι αποφράς ημέρα. (Υπάρχει η γνώμη κάποιων ότι η Τρίτη ήταν αποφράς ημέρα πολύ πριν την Αλωση). Τσίχλα : Το βράδυ δεν έπρεπε να μασάς τσίχλα, έλεγαν ότι μασάς τα κόκκαλα των πεθαμένων!!! Τσούγκρισμα : Είναι γρουσουζιά να λες «εις υγείαν» και να τσουγκρίζεις το ποτήρι σου, αλλά να μην πίνεις. Επίσης, είναι γρουσουζιά να τσουγκρίζεις με άδειο ποτήρι, ή με νερό! Τύφλα ή Τύφλωση : Διαδικασία κάθαρσης για να μην πιάσει γρουσουζιά. Είναι το μούντζωμα. Ανοίγουμε την παλάμη με τεντωμένα δάκτυλα προς το μέρος αυτού που πρέπει να «τυφλωθεί» και λέμε: «να! στα μούτρα σου». Επίσης και η φράση «Σκόρδα στα μάτια σας και κρεμμύδια στ' αυτιά σας» !!! είναι εξ ίσου καλή!
Υ Υπνος : Δεν κάνει να κοιμηθείς κάτω από συκιά ή καρυδιά. » Δεν κοιμόμαστε ποτέ σε άλωνα εκτός αν στο κέντρο της υπάρχει το σήμα του σταυρού.
Φ Φαγητά : Δεν τρώμε πατατοκεφτέδες πριν τελειώσει εντελώς η νοικοκυρά το τηγάνισμα τους, γιατί θα "έσκαγαν " όλοι μέσα στο τηγάνι. » Ποτέ δεν έτρωγαν το τυρί, που το είχαν φτιάξει στο σπίτι με το πιρούνι γιατί έλεγαν θα σκορπίσουν τα ζώα!! » Στα αγοράκια που κλαίνε για φαγητό πρέπει να τους δώσουμε κάτι για να σταματήσουν το κλάμα. Αν δεν το κάνουμε μπορεί να γίνουν στείρα. Τα κορίτσια δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα. » Πρέπει να τρώς την τελευταία μπουκουνιά γιατί αν τη φάει άλλος, σου παίρνει τη δύναμη σου (ή θα μεγαλώσει πιο γρήγορα). Φυτά : Γαρυφαλλιές: Σε πολλά μέρη της Ανδρου, φυτεύονται ανήμερα της γιορτής της Αγίας Αικατερίνης (25 Νοεμβρίου).
Χ Χέρια : Δεν κάνει να δένουμε τα χέρια μας στο στήθος μας γιατί δένεται η τύχη μας. » Δεν περπατάμε με δεμένα τα χέρια.
Ψ Ψαλίδι : Δεν το αφήνουμε ποτέ ανοιχτό γιατί ανοίγουνε οι γλώσσες των εχθρών μας. » Δεν κόβουμε κάτι που φοράμε. Αυτό γίνεται μόνο στους πεθαμένους. Ψάρεμα : Δεν παίρνουμε μαζί μας για φαγητό κονσέρβες ψαριών. » Είναι γρουσουζιά να δεις λαγό στο δρόμο σου για ψάρεμα. Πρέπει να το ακυρώσεις και να γυρίσεις σπίτι σου. » Δεν μετράμε πόσα ψάρια πιάσαμε μέχρι να τελειώσει το ψάρεμα. » Δεν αναφέρουμε ή μιλάμε για πουλιά, λαγούς, τουφέκια, κυνήγι και τα συναφή. » Δεν πολυμιλάμε ότι βλέπουμε τα καλάρια που αφήσαμε στα παραγάδια η δίχτυα, γιατί θα τα πάρει το ρέμα.!!! » Στη βάρκα κατουράμε μόνο πλώρα ή πρύμα. Ποτέ στο πλάι, φέρνει γρουσουζιά. » Αν κάποιος που πάει για ψάρεμα έχει προηγουμένως συνευρεθεί ερωτικά, τότε η ψαριά δεν θα είναι καλή. Ψίχουλα : Δεν τινάζουμε έξω τα ψίχουλα από το τραπεζομάντιλο τη νύχτα. Φεύγει η ευλογία και ο πλούτος από το σπίτι!. Ψωμί : Αν έπεφτε στο πάτωμα το ψωμί (που συμβολίζει το σώμα του Χριστού) αυτός που του έπεσε, έπρεπε να το φιλήσει. » Ποτέ δεν ακουμπούν το ψωμί στο τραπέζι ανάποδα.
μετάβαση στην πρώτη σελίδα του ιστότοπου
|
|
|