|
Κείμενα από την παρουσίαση της 13ης Φεβρουαρίου 2013, στη Στέγη του Συνδέσμου Στενιωτών Ανδρου με θέμα “Η Στενιώτικη κοινωνία μέσα από τις φωτογραφίες που εσείς προσφέρατε”…
5. Φωτογραφίες από τα Γιάλια
Εκτός από τις δύο ενορίες του χωριού, λειτουργούταν την Τρίτη του Πάσχα και το εξωκλήσι της Θεοτόκου στο ομώνυμο νησάκι 1,8 ναυτικά μίλια βόρεια από τα Γιάλια. Αν ο καιρός το επέτρεπε, πολλοί Στενιώτες πήγαιναν εκεί με τις βάρκες τους - παλιά υπήρχαν πολλές ιδιόκτητες - ή με καΐκι κάποιου από τους χωριανούς που το διέθετε.
Αναφέρω ότι και στο Αγιο Ορος εορτάζεται πανηγυρικά την Τρίτη του Πάσχα η εικόνα της Παναγίας «Παναγία Πορταΐτισσα».
Ασχετα με το αν πήγαιναν οι Στενιώτες στη Θεοτόκο, πάντως κουβαλούσαν φαγητά και κρασί στα Γιάλια και περνούσαν την υπόλοιπη ημέρα γλεντώντας σε μεγάλες παρέες, σε αντίθεση με την ημέρα του Πάσχα που ήταν μάλλον οικογενειακή γιορτή.
Οι Στενιώτες μαζευόταν στη ρίζα των μαντρότοιχων των κτημάτων στα Γιάλια, που από το μεσημέρι εξασφάλιζαν τη σκιά που τους προστάτευε από τις ακτίνες του λαμπρού ανοιξιάτικου ήλιου και κάθονταν στις πλατειές πέτρες της παραλίας.
Το φαγητό κατά κανόνα ήταν άφθονο με προτεραιότητα στα υπόλοιπα του Πασχαλινού τραπεζιού, μια και παλιά δεν υπήρχαν ψυγεία για να τα συντηρήσουν. Το ίδιο ίσχυε και με το κρασί που έφθανε και αυτό άφθονο σε νταμιτζάνες - για ποσότητα και προστασία από τον ήλιο και για τη μεταφορά - πάντοτε από Στενιώτικα αμπέλια.
Οι φωτογραφίες που βλέπουμε ήταν τραβηγμένες κατά κανόνα από τους επαγγελματίες φωτογράφους της Χώρας, οι οποίοι γνωρίζοντας τις Στενιώτικες συνήθειες έρχονταν από μόνοι τους τέτοιες μέρες στο χωριό και είχαν εξασφαλισμένο μεροκάματο.
Η κατασκευή του δρόμου από το καλοκαίρι του 1952 άλλαξε το τοπίο, η παραλία έχασε μεγάλο μέρος από την ομορφιά της και αρκετές συνήθειες άλλαξαν για πάντα. Από τις αρχές της δεκαετίας του 60 όταν πια ερχόταν και λεωφορεία στο χωριό, ο πολύς κόσμος έπαψε να πηγαίνει για μπάνιο το απόγευμα - το πρωί υπήρχαν δουλειές στο σπίτι, στους κήπους και στα αμπέλια - και πήγαινε γι'αυτό το σκοπό τις πρωινές προς τις μεσημεριανές ώρες, για να γυρίσει στο χωριό το μεσημέρι με το λεωφορείο.
Από την άλλη μεριά η απογευματινή βόλτα στο "Φάληρο" - το κομμάτι του δρόμου ανάμεσα στο σταθμό και στα "Καβάκια" - έχασε την αίγλη της, καθώς όλοι πια κατέβαιναν στα Γιάλια - άλλοι πεζή και άλλοι εποχούμενοι στα ιδιόκτητα αυτοκίνητα τους. Η συνήθεια αυτή εξέλειπε εδώ και λίγα χρόνια, κατά τη γνώμη μου όταν παγιώθηκε στο χωριό η τηλεόραση και ο κόσμος κλεινόταν στα σπίτια του για να δει τις ειδήσεις και τον καιρό - πράγματα που μικρή σημασία είχαν στην τοπική κοινωνία μας. Το τελειωτικό χτύπημα ήλθε με το κλείσιμο τα βράδια της ταβέρνας του Ρούσσου που λειτουργούσε από τότε που φτιάχτηκε ο δρόμος το 1953. Η σημερινή όψη των Γιαλίων μετά το απόγευμα είναι για μας αποκαρδιωτική.
Εκτός από της Θεοτόκου, οι Στενιώτες κατέβαιναν τους καλοκαιρινούς μήνες και άλλες φορές ομαδικά στα Γιάλια. Με πρόχειρα ρούχα αυτή τη φορά σε μια ή περισσότερες παρέες, αρκετές φορές και στα Πίσω Γιάλια για πιο ησυχία, πάντα με τα φαγητά και τα κρασιά τους. Η έκφραση για την κίνηση αυτή ήταν «πάμε γιαλό» και είχε ανεπίσημο αλλά πάντοτε χαρούμενο χαρακτήρα.
|