|
Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών
Λαογραφικά
Ζάχαρη, ρύζι και ψωμί.
Οποτε έρχομαι στο σπίτι μου στα Γιάλια, αφιερώνω τον περισσότερο χρόνο στη συντήρηση και στη προσθήκη διάφορων στοιχείων που το κάνουν πιο καλαίσθητο και πιο λειτουργικό. Οι περισσότερες ιδέες προέρχονται από τη σύζυγο μου η οποία αν και ξένη, αγαπάει πάρα πολύ την Ανδρο και ιδιαίτερα τις Στενιές. Το σπίτι κτίστηκε το 1970 και κατά σύμπτωση ήταν το πρώτο Στενιώτικο σπίτι που στην κατασκευή του υπήρχε πρόβλεψη για σύστημα ύδρευσης. Η χρονιά εκείνη ήταν που το όνειρο των Στενιωτών για τρεχούμενο νερό στα σπίτια τους έλαβε σάρκα και οστά. Για την ιστορία, σε ένα ακίνητο στο Χαλάνδρι του τότε προέδρου της Κοινότητας των Στενιών καπταΝικολού Γιαλούρη(1), έμενε με νοίκι ένας χουντικός υπουργός. Πες πες, ο Γιαλούρης τον κατάφερε να δρομολογήσει το έργο της ύδρευσης και οι χωριανοί για πρώτη φορά είχαν νερό στα σπίτια τους. Εκεί που τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς ρόδινα στο σπίτι μας ήταν στο θέμα της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης. Σε κάθε δωμάτιο ένας διακόπτης για το φως, κάποια πρίζα - όχι σε όλα τα δωμάτια - και αυτές για κανένα λαμπατέρ, μόνο σε ένα δωμάτιο υπήρχε πρίζα σούκο για το ηλεκτρικό σίδερο. Όταν αρχίσαμε να ερχόμαστε χειμωνιάτικα και να βάζουμε ηλεκτρικά καλοριφέρ, άρχισαν να πέφτουν οι ασφάλειες και τα νεύρα μας δοκιμάζονταν άσχημα από τη δυσάρεστη αυτή κατάσταση. Αμέσως φώναξα συνεργείο και άλλαξαν όλες τις καλωδιώσεις ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν πλυντήρια, μηχανήματα κλιματισμού, εργαλεία κλπ. Σιγά σιγά έκανα και εγώ διάφορες παρεμβάσεις, όπως διακλαδώσεις του δικτύου, προσθήκες θέσεων λαμπτήρων, πριζών και παρόμοια. Απόφοιτος της Φυσικομαθηματικής Σχολής, έχω γνώσεις για τα οφέλη και τους κινδύνους του ηλεκτρισμού. Για να έλθουμε στο θέμα που θέλω να εξιστορήσω, η σύζυγος μου ζήτησε να μπει μια απλίκα σε μια γωνιά του καθιστικού. Όπως πάντα συμβαίνει, τα πιο κοντινά καλώδια του δικτύου ήταν σε αρκετή απόσταση από τη θέση της απλίκας. Βρήκα λύση, να κάνω ένα σκάψιμο στον τοίχο σαράντα περίπου εκατοστών, να περάσω το καλώδιο, να κάνω ένα μερεμέτι για να μη φαίνεται η παρέμβαση, να βαφτεί ο σουβάς και να περάσω το καλώδιο στο διπλανό δωμάτιο μέσα σε μια εντοιχισμένη ντουλάπα και από κει ξανά στο καθιστικό κοντά στα καλώδια του δικτύου, όπου θα έμπαινε και ο διακόπτης. Και μια και αναφέραμε και βάψιμο, ευκαιρία να αλλάξουμε και το χρώμα του καθιστικού, βρέθηκε μια απόχρωση στο χρωματολόγιο της Χρωμαχρώμ (πανάθεμά τους) που ταιριάζει με το χρώμα των μπακιρένιων τετζερέδων της γιαγιάς, προίκα από γάμο της ακριβώς 100 χρόνια πριν, το 1921. Ετσι, πάντα μια αθώα πρόταση της Μαρίνας, ξεκινάει με απλά βήματα, αλλά όμως κρύβει, όπως ένα πολύπλοκο βιντεοπαιχνίδι, διάφορες πίστες κλιμακούμενης δυσκολίας, που εμφανίζονται σε σημεία που δεν μπορείς να σταματήσεις ή να κάνεις πίσω. Το διπλανό δωμάτιο και η ντουλάπα είναι της μητέρας μου, στα 98 τώρα που την αφήσαμε στην Αθήνα λόγω της πανδημίας. Για να περάσω το καλώδιο, άρχισα να αδειάζω τη ντουλάπα. Τελειώνοντας, εκεί στο βάθος, στο πιο ψηλό ράφι βλέπω μια πλαστική σακούλα. Ψηλαφώντας την νοιώθω τρία αντικείμενα στο μέγεθος ενός αβγού το καθένα, κάτι παραπάνω. Παίρνω τη σακούλα, κατεβαίνω από τη σκάλα και πηγαίνω στη βεράντα του σπιτιού που έχω ένα τραπέζι για όλες τις χρήσεις. Αδειάζω τη σακούλα στο τραπέζι, και βλέπω να εμφανίζονται τα τρία αντικείμενα τυλιγμένα το καθένα σε αλουμινόχαρτο, ένα χρησιμοποιημένο λευκό κεράκι, ένα μπουκαλάκι με νερό (προφανώς αγιασμός) και ένα σταυρουδάκι από δυο ξυλάκια (μάλλον από κλήματα) δεμένα μεταξύ τους με βαμβακερή κλωστή. Ανοίγω το πρώτο πακετάκι, μέσα στο αλουμινόχαρτο, άλλο αλουμινόχαρτο και μετά τρίτο. Μέσα στο τρίτο αλουμινόχαρτο εμφανίζεται μια ουσία σε κρυσταλλική μορφή. Μου πήρε λίγο να καταλάβω ότι ήταν ζάχαρη. Αρκετά πιο χοντρή από αυτή που χρησιμοποιούμε σήμερα. Το χρώμα της δεν ήταν λευκό του καθαρού χιονιού. Είχε κάτι από μπεζ μέσα του. Ηταν η ζάχαρη που τρώγαμε μικροί πριν από πενήντα χρόνια. Ανοίγω το δεύτερο πακέτο, ξανά τρία αλουμινόχαρτα, μια χούφτα ρύζι μέσα, σίγουρα Μπάρμπα Μπεν. Ο νους μου πήγε στο γάμο των γονιών μου, εβδομήντα έξη χρόνια πριν. Αλλά κάτι δεν κόλλαγε. Αν ήταν από το γάμο, αυτά τα μυστηριώδη πακέτα θα έπρεπε να ήταν στη στεφανοθήκη, που δεν ήταν. Χώρια που τότε δεν υπήρχαν τα αλουμινόχαρτα όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, το πιο κοντινό ήταν το «χρυσό» στα πακέτα τα τσιγάρα. Να μην πω για το Μπάρμπα Μπεν που ήρθε στο χωριό αρκετά χρόνια αργότερα από το 1945. Το τρίτο πακέτο, πάλι τρία αλουμινόχαρτα, η άκρη μιας φρατζόλας μέσα. Ξερή σαν τζάμι, αλλά η εμφάνιση της, σαν να την έβαλες χτες μέσα. Σε λίγο κατάλαβα. Όλα αυτά από τον αγιασμό του σπιτιού. Πενήντα και, χρόνια πριν. Ζάχαρη για να είναι γλυκιά η ζωή μέσα σ’ αυτό το σπίτι, ρύζι για να έχουν καλό ριζικό αυτοί που μένουν σ’ αυτό. Ψωμί για να έχουν όλα τα απαραίτητα αγαθά, να μην πεινάσουν. Το κερί που πάντα ανάβει σε όλες αυτές τις τελετές, το ξύλινο σταυρουδάκι να πλέει στη γυάλινη γαβάθα που αγιάζεται από τον παπά το νερό. Λίγος από αυτόν τον αγιασμό είχε φυλαχτεί στο μπουκαλάκι. Τώρα δα νοιώθω σαν αρχαιολόγος που ξέθαψα ένα έθιμο, κρυμμένο από εμένα τουλάχιστο, για πενήντα χρόνια. Μου μένει αύριο να τηλεφωνήσω στη μητέρα μου για να επιβεβαιώσω τη θεωρία μου.
Σημ. Διάφοροι φίλοι του ιστότοπου με πληροφόρησαν ότι σε εποχές που γίνονται κάποιες εκτεταμένες εργασίες στα σπίτια τους, ανακαλύπτουν σε απόμερα σημεία σακουλάκια με παρόμοια αντικείμενα όπως αντίδωρα, μικρές πέτρες από πολύ σκληρό υλικό (τις λεγόμενες σιδερόπετρες), κομματάκια διχτιού, καλαμένια σταυρουδάκια, πλεκτά σταυρουδάκια από φύλλο φοίνικα της Κυριακής των Βαΐων, φύλλα δάφνης από την ακολουθία του Μεγάλου Σαββάτου κλπ. Το κάθε ένα από αυτά είχε το συμβολισμό και την ειδικότητα του. Τέλος, οι παλαιότεροι αλλά και αρκετοί νέοι θεωρούν ιεροσυλία την απομάκρυνση ή έστω την αντικατάσταση τους.
Νικολός Εξαδάκτυλος _______________________________________________________________________
(1) Γιαλούρης Νικολός του Γιαννούλη (12222) #2939 info
Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών
|
|
|