|
Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών
Λαογραφικά
Ο χόχλακας
Στο χωριό μου τις Στενιές υπάρχει σε σχετική αφθονία ένα άσπρο πέτρωμα, που είναι κυρίως μάρμαρο με αρκετές προσμίξεις χαλαζία, αλάβαστρου κλπ. Οι Στενιώτες του έχουν δώσει την ονομασία χόχλακας και τα μικρά κομμάτια από αυτό τα λένε χοχλάκια. Οι βροχές έχουν κατεβάσει εδώ και χιλιάδες χρόνια ένα μεγάλο μέρος από χοχλάκια που κάποτε ήταν στα βουνά γύρω από τις Στενιές, στην παραλία τους, τα Γιάλια. Στρογγυλεμένα από τη δύναμη των κυμάτων της θάλασσας, κάτασπρα στο χρώμα συνυπάρχουν σε αρμονία με τις άλλες χαρακτηριστικές μαύρες ηφαιστειογενούς μάλλον προέλευσης πέτρες και την άμμο. Ενας μεγάλος χόχλακας υπάρχει στο δρόμο από το χωριό προς τη Βουρκωτή, λίγο πιο πάνω από τη δεξαμενή του νερού που υδρεύει τις Στενιές. Είναι στο σημείο που σταματάει για λίγο η απότομη ανηφόρα και για αρκετά μέτρα ο δρόμος γίνεται επίπεδος μέχρι του Νιανιάου(1) τα κελάκια. Εκεί υπάρχει ένα σταυροδρόμι, δεξιά πάει προς τον Σαρρά, αριστερά στου Μίτη και ευθεία και πάλι ανηφορικά προς τη Βουρκωτή. Όταν πατούσα το χόχλακα πηγαίνοντας στο αμπέλι μας στου Σαρρά, παλιά από το Πανωχώρι, αργότερα από τα Γιάλια ή τον Πάνω Σταθμό, αγαλλίαζε η ψυχή μου, εκεί σταματούσε η κούραση. Η μητέρα μου μου έχει διηγηθεί ιστορίες για έναν άλλο χόχλακα που έπαιζε και αυτός κάποιο ρόλο στη ζωή της. Ο χόχλακας αυτός δεν υπάρχει πια, ήταν κοντά στην Αγία Τριάδα το εξωκλήσι πάνω από τα Γιάλια, εκεί που οι Γερμανοί έχτισαν τα φυλάκια και τα σπιτάκια που έμεναν κατά την Κατοχή μετά τη υποχώρηση των Ιταλών. Ηταν αρκετά μεγάλος και φαινόταν καθαρά από οποιοδήποτε σημείο του χωριού. Η χρήση του ήταν σαν να ήταν ρολόι. Όταν ο ήλιος έφτανε να δύσει, η σκιά του βουνού στην πλάτη του χωριού σιγά-σιγά ανέβαινε στο λόφο της Αγίας Τριάδας. Κάποτε άγγιζε το χόχλακα. Τότε ήταν η στιγμή. Ρολόγια δεν υπήρχανε παλιά. Όταν η μητέρα μου μικρή έβγαινε να παίξει ή να πάει βόλτα με τις φίλες της, η εντολή από τη μητέρα της ήταν σαφής:
- Όταν ο ήλιος πάει στο χόχλακα, να ξεκινήσεις και να γυρίσεις τρέχοντας στο σπίτι!
Τώρα, σε μεγάλη ηλικία πια, μου διηγείται ότι:
-όποτε έβλεπα το χόχλακα, σφιγγόταν η καρδιά μου. Δεν μπορείς να φανταστείς τη χαρά που έκανα όταν οι Γερμανοί τον ανατίναξαν για να χτίσουν τα φυλάκια τους (2) …
Με την εξαφάνιση αυτού του χόχλακα δημιουργήθηκαν και κάποια άλλα προβλήματα. Πάλι η μητέρα μου μου είπε για παράδειγμα, ότι ένα χτήμα τους στο Λιδαίο είχε δικαίωμα σε νερό που μαζευόταν σε μια μεγάλη χαβούζα από τις πηγές του Σαρρά. Αυτός που έπαιρνε το νερό της, έπρεπε να κλείσει τη χαβούζα όταν ο ήλιος έφτανε στο χόχλακα για να βρει νερό αυτός που θα την άνοιγε την επόμενη μέρα. Στο χωριό υπήρχαν πολλά άλλα σημεία (σπηλιές, κελλάκια κλπ) με παρόμοια χρήση όπως ο χόχλακας της Αγίας Τριάδας. Λίγα χρόνια μετά τον πόλεμο η Χώρα γέμισε με επιτραπέζια ρολόγια και κάποιες προαιώνιες συνήθειες και πρακτικές παρήλθαν ανεπιστρεπτί.
Νικολός Εξαδάκτυλος _______________________________________________________________________
(1) Στεφάνου Δημήτρης του Αντώνη (11) #1478 (2) Ο βράχος ήταν εμπόδιο στο μέρος που θα έχτιζαν τα φυλάκια οι Γερμανοί και τον ανατίναξαν. Διαλύθηκε εντελώς. Στο μέρος υπάρχουν άφθονες σχιστολιθικές πέτρες που είναι κατάλληλες για χτίσιμο και με αυτές χτίστηκαν τα φυλάκια.
Επιστροφή στον κατάλογο των Λαογραφικών
|
|
|